حال اصفهان خوب نیست

 نوشته :حسین قلع ریز 

اصفهان در دو دهه اخیر با  برچسب برخوردار بودن از بیرون  و سندرم  تفاخر نصف جهان در داخل  در اغلب شاخص های اقتصادی ،فرهنگی و اجتماعی از بالای جدول استان ها به رده های پایین تر تنزل کرده است.نمونه این مدعا را در پرداخت مالیات(استان اول ) ، دریافت بودجه (استان بیست و نهم ) ،صادرات( استان نهم ) را  می توان مشاهده کرد.چالش اصفهان در دریافت ردیف بودجه  استانی و ملی  باعث شده که پروژه های عمرانی استان پس از دو دهه کلنگ زنی به صورت نصف و نیمه افتتاح شود و برخی نیز همچنان منتظر نگاه مرحمت آمیز دولت در اختصاص بودجه باشند.چنین مثالی را می توان در موضوع متروی اصفهان تطبیق داد. پروژه ایی که زودتر از کلان شهرهای  مشهد ،شیراز و تبریز آغاز شد و هنوز خط یک آن تکمیل نشده است.این موضوع ها در کنار بحران زاینده رود کلکسیون مشکلات اصفهان را تکمیل می کند.به این اصفهانِ پر از چالش ،مهاجرت روزانه  40 نفری سایر شهرها و روستا به اصفهان  ، رشد افقی و عمودی شهر و بارگذاری بیش از ظرفیت بر دوش شهر را  نیز اضافه کنید دیگر این شهر توانی برای کشیدن این جمعیت حدود 2 میلیون نفری ندارد و صدای شهر را می توان از نشست دشت هایش ،خشک شدن رودخانه اش و بارندگی اندکش شنید.

وجود واحدهای صنعتی بزرگ در غرب اصفهان  و انتقال آلایندگی  آنها به وسیله باد های غرب به شرق هوای این شهر را نیز گرفته و در این وانفسا چه باید کرد؟آیا با بی تفاوتی می توان از کنار این مسایل که تبدیل به بحران شده  به راحتی عبور کرد؟ در این شرایط باید شهر را درک کنیم و شهر را دریابیم .شهری که دیروز مامنی زیبا و  دنجی برای شهروندانش بوده ، امروز به کمک آنان  بیش از پیش نیاز دارد.

یکی از رویکردهایی که دغدغه مندان شهر باید آنرا دنبال کنند ترویج اقتصاد سبز شهر است.اقتصاد سبز شهر تولید کننده آلاینده را به یک شهر دیدنی و جذاب برای شهروندان و بازدیدکنندگانش تبدیل کند .

اصفهان  پایتخت گردشگری سلامت خاورمیانه

موقعیت ژئوپلتیک اصفهان در مرکز کشور و کریدور اصلی حمل و نقل جاده ایی ،هوایی و ریلی می تواند زمینه جذب گردشگران خارجی در بخش های مختلف از جمله فرهنگی و سلامت را به خود جلب کند.

وجود نیروی متخصص در بخش های مختلف پزشکی در کنار مراکز درمانی مجهز می تواند زمینه جذب گردشگران سلامت از  خاورمیانه و آسیای میانه به خصوص کشورهای CIS (کشورهای مشترک المنافع)را فراهم کند.تقویت شهرک سلامت و تسریع در پروژه های عمرانی این شهرک می تواند اصفهان را به پایتخت سلامت ایران تبدیل سازد.وجود دانشگاه ها و مراکز آموزشی عالی در کنار این مراکز می تواند نیروی انسانی متخصص این مراکز را تربیت کند. وجود واحدهای تولیدی دارو ، زنجیره تامین سلامت در اصفهان  را تکمیل کرده است.وجود ظرفیت های پزشکی  در کنار یکدیگر می تواند  اصفهان را پایتخت سلامت خاورمیانه سازد.

اصفهان جزو  ده شهر اول توریستی جهان 

اصفهان در کنار گردشگری سلامت داری ذخایر بی بدیل تاریخی و فرهنگی است که همانند نگینی در آسمان هنر و فرهنگ ایران زمین  می درخشد. وجود آثار تاریخی منحصر به فرد در کنار رودخانه زاینده رود می تواند این شهر با مدیریت با برنامه و هدفمند به 10 شهر نخست گردشگری  جهان انتخاب کند.این پتانسیل طی سالهای گذشته به آرامی مورد بهره برداری قرار گرفته است و این در حالیست در سالی که اشتغال و تولید مساله مهم کشور است باید از  تمام این پتانسیل برای جذب گردشگر خارجی و حتی داخلی استفاده کرد.رویکرد جامع شورای شهر به مهمترین مزیت اصفهان که گردشگری است ، می تواند بسیاری از مسایل اقتصادی شهر را برطرف کند.احیای سایت تاریخی صفوی و سلجوقی در اصفهان می تواند گامی موثری در این راستا باشد.

توسعه صنعت گردشگری به کندی پیش می رود زیرا دغدغه اول شهر و شورا و مدیریت استان به واقع نبوده است.دغدغه ایی که بتواند مساله فرودگاه و طرح توسعه را در  کمتر از دو سال حل کند.دغدغه ایی که بتواند حمل و نقل گردشگران  را برطرف کند.شهرداری به عنوان کلیددار شهر بایستی بتواند برای اقتصاد شهر تصمیمات مهمی را اتخاذ کند که شورای شهر می تواند تصمیم سازی را برعهده داشته باشد.

فرهنگ کار گروهی حلقه گمشده اصفهان

یکی از چالش های فرهنگی اصفهان  نبود فرهنگ کار گروهی در بخش های مختلف فرهنگی ،اقتصادی ،اجتماعی و سیاسی است.نمونه بارز آن در وجود 400 خیریه،25 تشکل در یک موضوع اقتصادی و غیره قابل مشاهده است.وجود تعدد تشکل و دسته جات یک نفره باعث شده که ظرفیت ها  به صورت  خرد تقسیم شود و در کنار هم سینرژی ایجاد نکند.شورای شهر در جایگاه مسوولین شهر می توانند این روهی کار گروهی را به بخش های مختلف جامعه تسری بدهند.تقویت روحیه همکاری و کارگروهی می تواند علاوه بر هم افزایی بین بخش های مختلف شهر زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی را نیز فراهم کند.هر رفتار نیاز به آموزش و فرهنگ سازی دارد و شورا می تواند این آموزش را از خود شروع و به جامعه منتقل کند. 

 احیای مکتب هنر اصفهان

اصفهان در کنار آثار تاریخی دارای مکاتب هنری ،فلسفی  و میراث ناملموس است .به عنوان مثال در موسیقی آواز بیات اصفهان ،در نگارگری مکتب اصفهان ،در فلسفه مکتب اصفهان  ، مکتب اصفهان در تئاتر کمدی و غیره از ظرفیت های  بی بدیلی است که به بازآفرینی و ارایه به مخاطبین نیاز دارد.دغدغه اصفهان پویا و پایدار به مسوولین شهر این جسارت را می دهد که به سلایق مختلف هنری و فرهنگی امکان بالندگی ،رشد و عرضه شدن را بدهد و با مهیا ساختن بستر مناسب برای رشد از انحطاط آن جلوگیری کند.ایجاد بناهای مورد نیاز برای هنرهای تجسمی ،نمایشی و موسیقی می تواند هنرمندان و فرهیختگان را به تلاش بیشتر در احیای مکتب هنری و خلق آثار جدید تشویق کند. 

 این شعر مجتبی کاشانی  را باید همیشه برای خودمان و شهرمان  مرتب زمزمه کنیم:

هیچ‌کس جز تو نخواهد آمد/هیچ‌کس در این خانه نخواهد کوبید/شعله روشنی این خانه تو باید باشی/هیچ‌کس جز تو نخواهد تابید/چشمه جاری این دشت تو باید باشی/هیچ‌کس جز تو نخواهد جوشید/سرو آزاده این باغ تو باید باشی/هیچ‌کس جز تو نخواهد رویید/بازکن پنجره صبح آمده است/در این خانه رخوت بگشای/بازهم منتظری؟/هیچ‌کس بر در این خانه نخواهد کوبید.

 

 

 

 

 

اقتصاد هنر اصفهان در دستان مردم است نه دولت

حسین قلع ریز روزنامه‌نگار

اصفهان در طول تاریخ چند هزارساله خود همواره زادگاه هنر،صنعت و علم بوده است.از مرکز لجستیک سپاهان در دوران ساسانی گرفته تا مکتب‌های هنری ،فرهنگی و فلسفی ،مهد پرورش بزرگ‌مردان و بزرگ زنان هنرمند ،فرهیخته و دانشمند همه نشان از شهری است که یا هنر را متولد می‌کند یا  به تعالی می‌رساند .

اصفهان در دوران پایتختی سلجوقیان ،آل‌بویه و صفویه در کنار مرکز سیاسی و نظامی  همواره جایگاه رفیعی پیدا کرد.ساخت آثار تاریخی بی‌نظیر در کنار هنرنمایی هنرمندان درزمینهٔ های مختلف نشان از حمایت حاکمان از هنر و علم است که این شهر را مأمنی امن و بستری  مناسب برای سکونت هنرمندان و فرهیختگان ایجاد کرد.نظیر این رفتار حاکمان وقت  را در قرن نهم و استقبال دربار ادب‌پرور هند از شاعران پارسی می‌توان مشاهده کرد که منجر به خلق سبک هندی به‌عنوان نمونه‌ای از سرایش شعر در ادبیات فارسی شد.به علت عدم توجه پادشاهان صفوی به اشعار متداول مدحی، گروهی از شاعران به هندوستان رفتند و در آنجا به  شاعری پرداختند. در طول تاریخ هنرمندان و عالمان همواره به دنبال این مآمن و پناهگاه می‌گردند تا ضمن سکونت به دنبال نوآوری و فعالیت  با دغدغه کمتر باشند. تبلور حوزه علمیه قم و نجف در مذهب تشییع و الازهر مصر در مذهب تسنن  نمونه بارز این مثال  در بین عالمان دینی است.

اصفهان در قرن 15 هجری با جمعیت حدود دومیلیون‌نفری می‌تواند با احیای نقش حمایت از هنر  مهد هنر و دانش نه‌تنها در گستره ایران بلکه در گسترده جهانی باشد.حمایت دولت از هنرمندان همواره  درخواست کلیشه ایی بوده که هم این جامعه آن را در مطرح و هم برخی از سیاسیون در برهه‌های انتخاباتی از آن یاد می‌کنند.ولی آیا در طول این سال‌ها این حمایت تا چه میزان جنبه عملیاتی به خود گرفته است؟سرگذشت دردناک برخی از هنرمندان موسیقی در دوران پایان عمر و فروش سازهای خود برای هزینه‌های درمان قصه‌ی پردردی است که همچنان از رسانه‌ها بازگو می‌شود.برخی از بازیگران سینما و تئاتر خود داستانی فراتر از این قصه دردناک ندارند.

این گفتار به دنبال تکرار شعار کلیشه ایی حمایت دولت از  هنرمندان نیست.روی سخن این گفتار  با  مردم است.مردمی که از بین آنان هنرمند،پزشک،مهندس،خبرنگار،سیاست‌مدار به جامعه معرفی می‌شوند .این مردم‌اند که دولت را هویت می‌بخشند و مردم‌اند که نظامی را تشکیل می‌دهند و مردم‌اند که نظامی را ساقط می‌کنند.نقش مردم به معنای تمام و کمال است که یک جامعه را تشکیل می‌دهند.

هنر بدون توجه مردم محکوم به فناست.اگر هنرمند برای مخاطبین  خود هنرنمایی نکند در کنج عزلت روزگار سپری می‌کند(البته گوشه‌نشینی عارفانه هنرمندان موسیقی از این قاعده مستثناست).این مردم‌اند که با حمایت خودشان می‌توانند از جریان هنر حمایت کنند.اما یک جامعه چگونه می‌تواند از هنرمندش حمایت کند؟

به‌عنوان‌مثال اگر یک گروه موسیقی 7 نفره در اصفهان سالی یک آلبوم روانه بازار کند و این آلبوم را یک درصد جمعیت شهر اصفهان برابر 20 هزار نفر به بهای 5 هزار تومان خریداری کند . یک‌صد میلیون تومان گردش نقدینگی این  آلبوم برای هنرمندان و متصدیان تولید این اثر است .چنانچه این گروه در طول یک سال 4 کنسرت برگزار کند و در هر کنسرت طی شب‌های برگزاری  10 هزار نفر شرکت کنند و هر نفر فقط 10 هزار تومان بابت بلیت پرداخت کند در طول یک سال 400 میلیون تومان گردشگری مالی این جریان هنری است.به نظر می‌رسد دیگر به حمایت دولتی  نیازی احساس نمی‌شود؟ اگر این گروه بتواند برای گردشگران خارجی که در شب‌های اقامت در اصفهان به دنبال یک برنامه هنری می‌گردند ، هنرنمایی می‌کند و بتواند در سال برای 10 هزار گردشگر خارجی به ازای هر بلیت 50 دلار اجرای برنامه داشته باشد، زمینه جذب 500 هزار دلار صادرات خدمات را به‌راحتی عاید شهر می‌کند.این مثال را می‌توان در سایر رشته‌های هنری از تئاتر گرفته تا خرید صنایع‌دستی تولید اصفهان توسط شهروندان تا گردشگران خارجی همگی می‌تواند نقش مهمی در اعتلای هنر داشته باشد.

این جریان اقتصاد هنر و حمایت مردم از هنرمندان  در کنار مسوولیت های اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی می‌تواند هنر اصفهان را در قرن 15 هجری به دوره اوج جدیدی برساند.دوره ایی که شاهد خلق آثار بدیع و ایجاد مکتبی جدید باشد.امید است در نگاه جدید شهروندان با همراهی مسئولین شهر زمینه احیای هنر اصفهان در تمامی زمینه‌ها فراهم شود. 

 

 

 

 

اصفهان متفرق را جمع کنیم

 

سالهاست که اصفهانِ نصف جهان با چالش هایی روبروست که رنگ آبی فیروزه اش را خاکستری کرده است. از زاینده رود خشکش گرفته تا نرخ بیکاری سه درصد بیشتر از میانگین کشور و اختصاص نیافتن اعتبارات ملی برای پروژه های عمرانی، همه مشتی نمونه خروار است که جایگاه اصفهان را در کشور پله به پله تنزل داده است.

دردهای اصفهان یکی و دو تا نیست که در یک یادداشت صفحه آخر بتوان آن را بازگو کرد. در کنار این مسائل ،سندرم تفاخر اصفهانی و سندرم استان برخوردار مانند دو پُتکی است که بنای اصفهان را هرروز خراب و خراب‌ترمی‌کند.

بنایی که هم از درون و هم از بیرون در حال فرونشستن است .افتخارات گذشته اصفهان اعم از پایتختی در سه دوره تاریخی و وجود آثار تاریخی متعددکورمان کرده و چشممان را بر روی واقعیت‌های امروز بسته‌ایم. واقعیتی که مانند سرطان هرروز آمارش زیاد و زیادتر می‌شود و مسئولین را به پوشاندن واقعیات عادت داده است.

شهر هنر و صنعت اصفهان امروز به یک محور تصمیم گیر کاریزما نیاز دارد تا با جمع‌آوری نیروهای پراکنده در استان بتواند مسائل و مشکلات را در سطح محلی و ملی و حتی بین‌المللی دنبال کند. استان اصفهان دارای شخصیت‌های ملی متعددی است که زمانی که به پایتخت می‌رسند شناسنامه خود را عوض می‌کنند و فقط به منافع ملی می‌اندیشند و یادشان رفته که از کدام شهر و از سوی کدام مردم به این جایگاه رسیدند.

امروز اصفهان به یک اجماع میان گروه‌های سیاسی ،اقتصادی،مذهبی ،فرهنگی ،هنری و ورزشی نیاز دارد که بتواند این شهر را به جایگاه واقعی‌اش نه‌تنها در ایران بلکه در جهان برساند. شهری که روزگاری مارکوپولو جهانگرد ایتالیایی آن را نصف جهانش نامید، امروز تشابهی با آن نام ندارد چنانچه باور آن برای جوان امروز بسیار سخت شده است.

وحدت گروه‌ها و تشکل‌ها در حول مسائل اصفهان می‌تواند به‌جای پراکندگی و از بین رفتن انرژی‌های متفرقه بر روی مسائل دارای اولویت تمرکز شود. تمرکز تمام استان بر حل مسئله زاینده‌رود، مقابله با آلودگی هوا، ایجاد اشتغال، تشویق سرمایه‌گذاری خارجی، توسعه صادرات و چندین موضوع دیگر به‌عنوان اولویت در دستور کار قرار گیرد. اما چه کسی یا کسانی می‌توانند اجتماعی از افراد توانمند و نخبه و اثرگذار متفرق را حول یک محور به نام اصفهان جمع کند؟ این محور می تواند یک شخص یا شورایی باشد که دغدغه اصفهان را داشته باشد.نیروهای پراکنده داخل و خارج استان را جمع کند و بر حل مسائل استان، افراد و گروه ها را متمرکز و منسجم سازد. قیصر امین پور چه زیبا سرود:

پراکندگی حاصل کثرت است        بیائید تمرین وحدت کنیم

درج در سایت اقتصاد بازار