دومین شب شعر آیینه عاشورا به همت انجمن ادبی چکامه سرا با حضور شاعران،هنرمندان و فرهیختگان در سرای عطار اصفهان برگزار شد.
واقعه عاشورا در تمامی هنرهای دستی،تجسمی و انتزاعی به زیبایی به تصویر کشیده است
حسین قلع ریز مدیر انجمن ادبی چکامه سرا اصفهان در ابتدای این مراسم گفت:واقعه عاشورا در تمامی هنرهای دستی ،تجسمی و انتزاعی به زیبایی هر چه تمام تر به تصویر کشیده است ولی در حوزه شعر تاثیر متفاوتی دارد.
وی هدف از برگزاری این شب شعر را انعکاس واقعه عاشورا در آیینه شعر و موسیقی عنوان کرد و گفت:حضور هنرمندان و شاعران پیشکسوت در کنار شاعران جوان و هنرمندان می تواند زمینه خلق آثار ارزشمندی در واقعه عاشورا را فراهم سازد.
وی تاکید کرد: مفهوم واقعه عاشورا را می توان به زبان شعر و موسیقی به نسل جوان امروز ارایه کرد تا همواره این واقعه به زبان هنر به نسل آینده منتقل شود .
جایگاه واقعه عاشورا در آثار شاعران و ادیبان پارسی
لیلا معصومی نائینی محقق و پژوهشگر ادبی به بررسی واقعه عاشورا در ادبیات فارسی بویژه در اشعار شاعران پرداخت و گفت: واقعه عاشورا در ادبیات شبیه واقعه ای است که ممکن است در مداحی ها یا کتاب ها و رسالاتی که درباره این اتفاق رخ داده است و ممکن است برخی به جنبه های عاطفی و احساسی ماجرا بپردازند و عده ای دیگر به سوگواره آن اشاره کنند.
وی تصریح کرد: همان گونه که این موضوع را در مداحی ها و مرثیه های می بینیم که بیشتر به ابعاد احساسی ، تاریخی و عاطفی ماجرا پرداخته شده است اما گروه اندک دیگری سعی می کنند با توجه به این واقعه یک ارتباطی بین واقعه و اجتماع و بعدی از ظلم ستیزی و نقد آنچه که به اصطلاح ظلم و ستم نامیده می شود یا رجوع به این حرکت الهی امام حسین(ع) داشته باشند و سوال اساسی مطرح کنند که در کربلا چرا و چگونه این اتفاق افتاد.
معصومی تصریح کرد: از اولین شعرهایی که در واقعه کربلا سروده شده است شعر کسایی مروزی است که در سال 1341 هجری قمری سروده شده و این شعر با این مطلع آغاز می شود.«باد صبا درآمد فردوس گشت صحرا/ آراست بوستان را نیسان به فرش دیبا/ دست از جهان بشویم عز و شرف نجویم مدح و غزل نگویم مقتل کنم تقاضا/ میراث مصطفی را فرزند مرتضی را مقتول کربلا را تازه کنم تولا/ آن میر سربریده در خاک آرمیده/ از آب ناچشیده گشته اسیر غوغا/ این از اولین شعرهاست. کسایی شیعه است و بسیاری دیگر از شاعران اهل تسنن هستند و از لحاظ شناخت تاریخ ادبیات شاعران سنی ما تقریبا همه عرض ارادت و تکریم خود را به اهل بیت(ع) داشتند و این گونه نبوده است که به واسطه سنّی بودنشان عرض تکریم و ارادت را به امامان شیعیان نداشته باشند.
وی اضافه کرد: سنایی غزنوی در کتاب حدیقه الحقیقه چنین می گوید: «پسر مرتضی امیر حسین/ که چنونی نیود در کونین/ اصل و فرعش همه وفا و صفا/ غضب و خشمش همه به کام و رضا/ حبذا کربلا و آن تعظیم/ کز بهشت آورد به خلق نسیم/ وان تن سربریده در گل و خاک /وان عزیزان به تیغ دل ها چاک/ .
وی خاطر نشان کرد:عطار نیشابوری می گوید:«کیست حق را پیامبر و ولی/ آن حسن سیرت حسین ابن علی/ آفتاب آسمان معرفت/ آن محمد صورت و حیدر صفت/ نه فلک را تا ابد مختوم بود/ زآنکه او سلطان ده معصوم بود.» در این گذاره بیشتر به یک پرداختی از یک نوع واقعه و مقتل نگاری پرداخته است و در بخشی از مثنوی هم آمده است.«روزعاشورا نمی دانی که هست/ ماتمی جایی که از قدری به است.»
در ادامه این شب شعر ، محمد سیاسی از طبیبان شاعر در این مراسم گفت: «در سال 1342 غروب عاشورا متوجه شدیم که افق خونین است و در همین سال این شعر را سرودم .
«بامدادان که سر زند خورشید/ دمد از شام تیره صبح سفید/ پر شود دامن افق از خون/ گونه صبحدم شود گلگون/ بر شب تیره چیره گردد روز/ نور گردد به تیرگی پیروز.»
پس از آن نوبت رسید به حیدری
یکی از شاعران و پهلوان ورزش باستانی ،او چنین
خواند.«سپهر صولات صداقت دین/ امام کعبه امین آیین /مبین قرآن قرین فرقان /شکوه
دین را تویی تو عنوان /گلاب معنا گل محمد سرور زهرا سرود سرمد.»
در این بخش ناصر بهرامی شاعر و روزنامه نگار چند رباعی برای حاضران خواند.« یک بار دگر مهر و وفا را دیدم/ در آیینه عشق خدا را دیدم/ از پله آرزو چوبالا رفتم/ از بام دلم کرببلا را دیدم.»
در این بخش نوبت رسید به زهرا صرامی غزلی عاشورایی خواند.« زمانه خاک می
خورد هنوز بعد سال ها/ هنوز بیم دارد از عبور کج خیال ها / چه نامه ها رسیده است
از تمام مردمان شهر/ نوشته اند سال ها از آن چه شرح ها.»
در ادامه محمد حسن صادقی شاعر و نقال شاهنامه با آرزو سعیدی اشعار بسیاری زیبایی را از شعرای مطرح همنوایی کردند. اشعار این هم خوانی با این مطلع آغاز شد:« ما کوفیان عصر جدیدیم در نفاق/ گفتیم یا حسین و یزیددانه زیستیم/ ما تیغ را به خصم نه که بر خویش می زنیم/ خصیمیم یا که دوست ندانیم که کیستیم»
فرید صلواتی متنی را از علامه محمد تقی
جعفری درباره عاشورا و توجه به پیام این واقعه برای حاضران قرائت کرد.
در این بخش از برنامه نوبت رسید با محسن ناصحی از شاعران برتر آیینی چنین خواند.« درسته زجر کشید از تطاول جاده/ درسته هرچی غمه توی سینه جاداده/ درسته سیلی و شلاق و دشنه بوده ولی/ یه لحظه معجرش از روی سر نیفتاده/ درسته کنج خرابه خمیده میلرزه/ درسته غروبت این طفل بی حد و مرزه/ درسته بچه گیاشو کبود دیده/ ولی سه سال فاطمه بودن یه عمر می لرزه.»
سیداحمد خاتون آبادی استاد دانشگاه و شاعر با این شعر « نینوا می سوزد و می نازد امشب با
حسین/ لاله نجوا می کند با قاب ها در دشت خون/ جام بر تن می درد آلاله در سوگ حسین.»
پس از آن استاد سید علی کیوان فر استاد
چیره دست نی نوازی حال و هوای مراسم را به سوگ نشاند.
رونمایی از کتاب شعر «دو بیتی های من عین لُهوف است»
درادامه این شب شعر کتاب دو بیتی های من عین لُهوف است نوشته عباس شاه زیدی متخلص به خروش اصفهانی با حضور سه شاعر پیش کسوت اصفهانی سیاسی ، شهیر و سخا رونمایی شد.
محمد ابراهیم شایان شاعر و پژوهشگر ادبی در خصوص این کتاب گفت: عباس شاه زیدی این بار مجموعه ای جدید را در قالب دو بیتی به ادبیات این کشور هدیه داده است. قالب دوبیتی از قالب هایی است که از قدیم الایام مورد توجه شاعران بوده و برخی نظر بر این دارند که تاریخ پیدایش این وزن به قبل از اسلام می رسد.
در ادامه گفت: دو بیتی عامل پیدایش کتاب های مختلفی است و یکی از دلایل سرودن خسرو و شیرین نظامی را این قالب می دانند. این قالب در بین روستاییان خوش قریحه رواج داشت و مسایل احساسی را مورد توجه قرار می داد. در دوبیتی مانند قالب های مشابه چون رباعی، آزادی و اختیار در وزن وجود ندارد که باعث شده تا این قالب به سوی احساس بال گشاید.
کارشناس ارشد ادبیات فارسی ادامه داد: دو بیتی در قسمت به خصوصی از ادبیات آیینی و دینی به کار رفته و شاعران بسیاری در مورد عاشورا دوبیتی گفته اند، اما تنها شاعری که دوبیتی را تنها در مورد سرودن درباره عاشورا به کار برده باشد دیده نشده، و شاهزیدی به جد به این کار همت نموده است.
شایان در خصوص معرفی عباس شاهزیدی گفت: شاهزیدی متولد 1347 است و صاحب آثار گرانبهایی در زمینه شعر فارسی است. «در حوالی اشراق» را در سال 86 به عنوان اولین کار ارایه داد؛ سپس «به کسی دل باخته ام» در سال 88 ، «گزیده شعر دفاع مقدس» در سال 90، «پرسه های بی پایان» درسال 91، «این شعر مرا کشت» (اشعار آیینی) در سال 94 و امسال هم با «دوبیتی های من عین لُهوف» آثار خود را ارائه داده است.
وی در ادامه گفت: آشنایی کامل با احادیث معتبر و آشنایی با ادبیات او را از سایرین جدا کرده و صاحب سبک مخصوصی کرده است، ترکیب بند معروف ایشان در کتاب پرسه ای بی پایان که با «شد وقت آنکه از تپش افتند کائنات / خورشید ایستاده به قد قامت الصلات» شروع می شود، نمونه ای است که می شود تفاوت شعر او را حس کرد. این دوبیتی ها زبان بسیار خوب و قابل فهمی دارند و سعی نشده برای آنها از زبان کهن استفاده شود. در این کتاب آخر از زبان معاصر استفاده شده است.
عباس شاهزیدی شاعر آیینی سرا در ادامه این برنامه اشعاری از کتاب شعر جدید خواند:
«قلم پر می کند تنهایی ام را/تماشا می کند شیدایی ام را/خدایا اول دفتر مدد کن/دوبیتی های عاشورایی ام را »،«گفت آنکه دل تیر ندارد برود/یا طاقت شمشیر ندارد برود/فرداست که این بیشه شود لجه خون/هر کس جگر شیر ندارد برود.»،«به جز دستی نمانده ردپایی/علم افتاده جایی مشک جایی/به دنبال تو می گردد برادر/الایاایها ساقی کجایی»،«برایش امشب از خون بستری هست/اگر سر نیست اما پیکری هست/نشو مایوس از دست کریمش/بگرد ای ساربان انگشتری هست
محمد امین فردوسی شاعر جوان آیینی سرا در این اشعاری از عباس شاه زیدی برای حضار قرائت کرد«برایش امشب از خون بستری هست/اگر سر نیست اما پیکری هست/نشو مایوس از دست کریمش/بگرد ای ساربان انگشتری هست.
در ادامه این مراسم فضل الله شیرانی متخلص به سخا ،مصطفی هادوی متخصل به شهیر اصفهانی ،حسن احمدی متخلص به شائق ،پروین اسحاقی متخلص به پروین، خانم صابری متخلص به شهلا ،محسن درویش ،سید حسن رستگار،غلامرضا خوشحال پور به شعرخوانی پرداختند.
مسیح کبوتری نی نوازی برجسته کشور به همراه امید محمدی نوازنده ساز های کوبی قطعاتی در دستگاه شور نواختند.
در پایان این مراسم گروه موسیقی جنوبی شینا به سرپرستی محمدرضا عبدلی قطعاتی در سوگواری امام حسین اجرا کردند .تمام
