پیش بینی دکتر ایمانی راد از اقتصاد سال 96
آقای پیشگو ،تحلیلگر، آیندهنگر و اقتصاددان ، برخی از القابی است که فعالان اقتصادی اصفهان به دکتر مرتضی ایمانی راد میدهند.در دوره صدرات سید رسول رنجبران بر کرسی ریاست اتاق بازرگانی اصفهان در ابتدای دهه 80 بود که در جشن پایان سال اتاق ،ایمانی راد بهعنوان سخنران اصلی برای اعضای اتاق بازرگانی از پیشبینی سال آینده خبر میداد.سخنرانی وی هرساله جمعیتی قابلتوجهی را به سالن همایشهای اتاق بازرگانی میکشاند و همواره سخنرانی اصلی جشن پایان سال اتاق لقب گرفته بود.چند سالی است آقای پیشگو اقتصاد ایران در جشن پایان سال سخنرانی نمیکند و خَرق عادت کرده و در نوبتهای متفاوت در اصفهان حضور پیدا میکند.ایمانی راد بهتازگی موسسه مطالعاتی اقتصادی بامداد را با حضور جمعی از شاگردانش راهاندازی کرده و پارامترهای اقتصادی ایران و جهان را بهدقت پایش و تحلیل میکنند. وی در همایش تحلیل اقتصادی ایران و جهان در سال 96 اتاق بازرگانی اصفهان به همراهی سیامک انصاری تحلیلگر موسسه بامداد به ترسیم فضای اقتصادی سال آینده برای فعالان اقتصادی پرداخت.پیشنهادهای توصیه ایی وی خواندنی است.
فعالان اقتصادی فضای اقتصادی را بهدقت پایش کنند
مرتضی ایمانی راد در این همایش گفت: برای تحلیل اقتصاد ایران باید ابتدا
اقتصاد جهان را بررسی کنیم زیرا ایران جدای از سایر کشورها نیست و در فضای جهانی رشد و توسعه پیداکرده است .
وی تحلیل گذشته را عامل پیشبینی آینده ندانست و گفت:بنگاههای اقتصادی بهجای تحلیل گذشته باید آینده را تحلیل کنند و استراتژی بنگاهها بر اساس عملکرد گذشته نوشته نمیشود بلکه برای رسیدن به چشمانداز و تحلیل آینده تدوین میشود.ایمانی راد قیمت نفت ،نرخ ارز ،قیمت کالاها را از موولفه های اقتصاد جهانی برشمرد و گفت:انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران،تصمیمات ترامپ و ظهور راست افراطی در کشورهای اروپایی از جمله چالشهای سیاسی سال آینده بنگاههای اقتصادی است.
وی استمرار انحصارات و کاهش سرعت گردش پول ،ارتباط شبکه بانکی کشور با جهان ،نرخ بیکاری بالا و ،بدهی دولت به بانکها و بحران شبکه بانکی را از چالشهای داخلی اقتصاد ایران عنوان کرد و گفت:نرخ رشد اقتصادی ،نرخ ارز ،نقدینگی و پایه پولی تورم ،بودجه دولت ،مسکن ،قیمت طلا و بازار سرمایه از دیگر موولفه های تاثیر گذار در پیشبینی اقتصاد ایران است .
ترامپ نمیتواند اقتصاد ایران را تهدید جدی کند
ایمانی راد یادآور شد:به دلیل ساختار قدرتمند اقتصاد آمریکا ،ترامپ تمام چالشهایی را که در داخل آمریکا میخواهد ایجاد کند به بیرون از آمریکا منتقل میکند.
وی پیشبینی کرد: درگیری ترامپ با ایران شروع خواهد شد ولی نمیتواند اقتصاد ایران را به دوران تحریمهای بینالمللی بازگرداند و تهدید جدی برای اقتصاد ایران نخواهد بود .
وی با اشاره به اینکه نرخ رشد اقتصادی جهان در سال 2017 افزایش مییابد ،افزود: به نظر میرسد سال 2017 یکی از پر نوسانترین سالها در اقتصاد جهانی در طی سالهای گذشته باشد.
وی نامشخص بودن سیاستهای اقتصادی ترامپ ،اصرار دولت انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا و احتمال انتخاب راستگرایان افراطی در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه بخش عمده موتلفه های عمومی اقتصاد جهان دانست و گفت: با این نوسانات سیاسی بنگاههای اقتصادی ایران باید سیاستهای کوتاهمدت برای سال 1396 انتخاب کنند و از افقهای بلندمدت دوری کنند.
در سال 2017 معاملات بینالمللی را با ارزهای یورو ،یوان چین و وون
کره جنوبی مناسبتر است
استاد اقتصاددانشگاه تاکید کرد: با توجه به روند افزایش نرخ دلار در بازارهای جهانی و به دنبال آن در ایران افزایش دلار را شاهد خواهیم بود و ازاینرو فعالان اقتصادی برای معامله با اتحادیه اروپا ،چین و کره جنوبی بهتر است از ارز همان کشورها استفاده کنند .
وی افزود: نسبت برابری دلار با یورو روزبهروز در حال نزدیک شدن است و بعید نیست برابری یک یورو با یک دلار به 05/1 برسد .ایمانی راد نرخ رشد درونزای اقتصاد سال 96 را بیشتر از سال 95 پیشبینی کرد و گفت:فرصتهای اقتصادی برای کارآفرینان و شرکتها در سال 96 بیشتراز سال 95 است و شاهد اقتصادی رقابتی تر از سال جاری خواهیم بود .
قیمت نفت در سال 2017 بین 50 تا 60 دلار
وی تاکید کرد:با توجه به بازار جهانی نفت و میزان تولید و مصرف این کالا ،قیمت نفت بین 50 تا 60 دلار پیشبینی میشود .قیمت نفت قدرت بالا رفتن
ندارد و عرضه و تقاضای نفت در بازارهای بینالمللی و گران بودن دلار
قیمت 50 تا 60 دلار را برای نفت رقمزده است .
ایمانی راد اضافه کرد:دولت نمیتواند بر روی افزایش قیمت نفت حساب باز کند زیرا تمام مراکز پیشبینی قیمت نفت حداکثر برای سال 2017 قیمت 60 دلار را پیشبینی کردند.
وی از کاهش سهم نفت در اقتصاد ایران خبر داد و گفت: ارزآوری نفت در اقتصاد ایران به دلیل قیمت جهانی آن کاهشیافته است و این میزان به 50 میلیارد دلار در سال رسیده است .
وی خاطرنشان کرد:به دلیل ثابت ماندن قیمت نفت ،درامد دولت برای هزینه عمرانی کاهش پیدا میکند و برای جبران کسری بودجه به مالیات روی خواهد آورد و این در شرایطی است که کشش درآمدهای مالیاتی موجود بیش از 10 درصد وجود ندارد .
وی انتخابات ریاست جمهوری ایران در اردیبهشت سال 96 را تاثیرگذار بر اقتصاد ایران خواند و گفت:اگر انتخابات تعجببرانگیز نباشد و دولت فعلی یا دولت نزدیک به تفکرات دولت فعلی بر سرکار آید ادامه روند اقتصادی سال 95 و گشایشهای اقتصادی را شاهد خواهیم بود .
بنگاههای اقتصادی بر توانمندیهای خود متمرکز شوند تا کمکهای دولت
ایمانی راد با تاکید بر اینکه آنچه بنگاههای اقتصادی را قدرتمند میسازد خودشان نه دولت گفت: دولت نمیتواند عامل موفقیت بنگاههای اقتصادی باشد بلکه عامل موفقیت در درون مدیرت بنگاههاست .
وی بزرگترین مطالعه بخش خصوصی ایران از دولت را کنار رفتن از مسیر رشد و تعالی بنگاههای اقتصادی دانست و گفت:بخش خصوصی بهجای تکیهبر دولت و دریافت تسهیلات بایستی بر توانایی خوداتکا کند و در بازارهای جهانی حضور فعال داشته باشد. وی خواستار استقلال اقتصاد از سیاست شد و گفت:متاسفانه سیاست بر اقتصاد ایران حکمرانی میکند و تعیین جهت اقتصاد بر اساس دستورات سیاسی است .
پایش مستمر اقتصاد جهانی مهمترین وظیفه بنگاههای اقتصادی است
وی تاکید کرد: به دلیل نوسانات پیدرپی سیاسی در جهان ،پایش مستمر اقتصاد جهانی برای بنگاههای اقتصادی ضروری است .ایمانی راد خاطرنشان کرد: سهم مانیتور اقتصاد جهانی کمتر از تولید واحدهای تولیدی نیست و همان اندازه که به مسایل داخلی بنگاه توجه میشود باید به موتلفه های اقتصادی جهانی نیز توجه جدی شود . این اقتصاددان تاکید کرد:وظیفه اتاقهای بازرگانی پایش فضای کسبوکار و تهیه اطلاعات اقتصادی برای بنگاههای اقتصادی بهصورت هفتگی است.وی توضیح داد:پایش محیط کسبوکار داخلی و بینالمللی به بنگاههای اقتصادی برای تدوین استراتژی کمک میکند و از ورود آنان به حوزههای پرریسه خودداری میکند .
سرعت گردش پول در اقتصاد ایران به زیر عدد یک رسیده است
سیامک انصاری عضو موسسه مطالعات اقتصادی بامداد در این نشست با
تحلیل روندهای اقتصادی ایران گفت:نمودار سرعت گردش پول در اقتصاد ایران برای اولین بار در سال 95 به زیر عدد یک رسیده است.وی افزود: تا زمانی که سرعت گردش پول در اقتصاد ایران پایین است احتمال خروج از رکود اقتصادی بسیار پایین است این در حالی است که پایین بودن سرعت گردش پول تورم ایجاد نمیکند.وی اضافه کرد:بازار پول در حالت انجماد قرارگرفته است و این انجماد باعث شده که رکود در تمام ارکان اقتصادی ایران رسوخ پیدا کند.
ایمانی راد خاطرنشان کرد:اقتصاد ایران در شرایط کنونی به یک تنفس نیاز دارد ،یک نگاه جدید در حوزه سیاستگذاری کلان تا بتوان علاوه بر سرعت بخشیدن به گردش پول ،از دام رکود اقتصادی خارج شویم.
وی افزود: اقتصاد ایران از تله رکود بهراحتی خارج نخواهد شد و بحران بانکی همچنان وجود خواهد داشت زیرا معادلات سیاسی بر معادلات اقتصادی اثرگذار است و بخش اقتصاد به سیاست ،هزینههای بسیاری پرداخت میکند .
87 درصد نقدینگی اقتصاد در سپردههای مدتدار بانکی رسوب شده است
انصاری با مقایسه حجم نقدینگی اقتصاد ایران طی سالهای گذشته گفت:87 درصد نقدینگی در سپردههای مدتدار ،10 درصد سپردههای جاری و 3 درصد اسکناس و مسکوکات است .وی با اشاره به اینکه از فروردین تا بهمنماه منابع از سپردههای بانکی بلندمدت خارج نشده است،افزود: :دولت نتوانسته سپردههای بلندمدت بانکی را به جاری تبدیل و سرعت گردش نقدینگی را افزایش دهد.
وی مقاومت بانکها و نبود جاذبه برای سرمایهگذاری سپردهگذاران عامل انجماد سپردههای بلندمدت دانست و گفت: بدهی دولت به بانکها (16 درصد ) ،دارایی غیرمالی بانکها ( 15 درصد )در کنار مطالبات وصول نشده (11) باعث شده 42 درصد منابع بانکها قفل شود و در چرخه اقتصاد کشور جریان نداشته باشد .
ایمانی راد در این راستا گفت: بخش دولتی 230 هزار میلیارد تومان به شبکه بانکی بدهکار است و دولت بدهکار بهجای اینکه موتور توسعه باشد در شرایط کنونی مانع توسعه شده است .وی اضافه کرد: در اقتصاد ایران 90 درصد تامین مالی بر عهده بانکهاست و وقتی بانکها قفل میشوند اقتصاد نیز قفل میشود.
مساله اصلی توسعه صادرات ایران ، واقعی کردن نرخ ارز است
وی مساله اصلی توسعه صادرات ایران را واقعی شدن نرخ ارز برشمرد و گفت:جامعه اقتصادی تثبیت نرخ ارز را از دولت و مجلس نمیخواهد بلکه واقعی شدن آن را خواستار است .
ایمانی راد تاکید کرد:نرخ ارز در ایران بهطور غیرواقعی پایین نگهداشته میشود زیرا از منظر برخی از مسوولین و نمایندگان مجلس پایین بودن این نرخ خواسته جامعه است .
وی بابیان این پرسش که چرا مجلس همواره میخواهد نرخ ارز پایین باشد ،افزود:مشکل مجلس این است که در ترکیب آن تحصیلکرده اقتصاد بسیار اندک است و مجلس مشکل دانستگی علم اقتصاد را دارد .
تفاوت نرخ ارز ،زندگی مرفهی برای برخی از ایرانیان در کانادا و آمریکا فراهم ساخته است
ایمانی راد تشریح کرد:نرخ پایین ارز در ایران باعث شده که برخی از ایرانیان درآمدهای داخلی را تبدیل به ارز کنند و برای خانوادههای خود در کانادا و آمریکا ارسال کنند زیرا با 10 هزار دلار درامد ماهیانه در کانادا میتوان جزو طبقه مرفهین زندگی کرد و در آمریکا همانند یک فارغالتحصیل دانشگاه هاروارد کسب درآمد داشت .
وی تاکید کرد: واقعی شدن نرخ ارز رفتار خیلی از مردم را تغییر خواهد داد و بهجای سفرهای خارجی و خرید کالا، از داخل کالاهای خود را تعیین میکنند.وی با تاکید بر اینکه مسوولین در درون خود نمیتوانند مساله اقتصاد را حل کنند،افزود: دولت بخشی از تصمیمگیریهای اقتصادی را باید به دانشگاهها و مراکز تخصصی واگذار کند.
وی با اشاره به صادرات 30 میلیارد دلاری غیرنفتی ایران در کنار صادرات 50 میلیارد دلار نفت گفت: صادرات اسمش غیرنفتی است ولی بوی نفت
قیمت دلار در سال 96 تا 4500 تومان پیشبینی میشود
ایمانی اضافه کرد: نرخ ارز یک متغیر پرالتهاب ،پر نوسان و با افزایش فشارهای سیاسی همراه است ولی بااینوجود میتوان قیمت دلار تا پایان سال 95 به نزدیک 4000 تومان رسانده و تا پایان سال 96 افزایش حداقل 500 تومانی قیمت دلار بسیار محتمل است.
وی بابیان اینکه سال 2017 مهمترین سال برای محصولات فولادی همچون سنگآهن و بخصوص فولادهای آلیاژی است، ادامه داد: نرخ طلا در سال 2017 در نوسان خواهد بود و اونس طلا در بازارهای جهانی بین 1100 تا 1300 دلار در حال تغییر است.
اتخاذ استراتژی توسعه صادرات تنها راه برونرفت از مسایل و مشکلات بنگاههای اقتصادی
وی اتخاذ استراتژی توسعه صادرات تنها راه برونرفت از مسایل و مشکلات بنگاههای اقتصادی دانست و گفت:ارتباطات اقتصادی بینالمللی ایران با سایر کشورها موجب میشود برای همیشه از چنبره مشکلات خارج شویم .وی اضافه کرد:مساله داخلی نظام این است که مشکلات اقتصادی را همچنان در درون خود جستجو میکند و به دنبال سیاستهای جدید نمیگردد .
بخش مسکن در سال 96 بهاندازه نرخ تورم رشد فزاینده دارد
انصاری در ادامه این نشست به تحلیل مسکن در بازار ایران پرداخت و گفت:نرخ رشد قیمت مسکن در دیماه سال جاری از نرخ تورم بالاتر رفته است و بعد از 5/3 سال وارد فاز افزایش شده است .وی افزود: با توجه به تحرک نسبی در بخش مسکن و احتمال افزایش قیمت ان بیشتر از نرخ تورم ،سرمایهگذاری شرکتها با انباشت سرمایه ثابت در بخش ساختمان پیشنهاد میشود .
نرخ تورم سال 96 به 12 تا 14 درصد افزایش مییابد
وی با اشاره به اینکه ارز حاصله از صادرات نفت بهراحتی در اختیار بانک مرکزى نیست و لذا عرضه ارز در سال 96 مشروط خواهد بود و گاهی تحت تاثیر سیاستهای غیرقابلپیشبینی امریکا قرار خواهد گرفت، افزود: این تنگناى دسترسى، عرضه ارز واقعى را، مخصوصا بهیکباره، کاهش میدهد و شرایط را براى افزایش نرخ ارز فراهم میکند.
نرخ رشد اقتصادی ایران سال 96 بین 4.8 تا 5.3 درصد
وی همچنین تصریح کرد: پیشبینی میشود در سال 96 نرخ رشد اقتصادی
ایران بین 4.8 تا 5.3 درصد باشد که بیشتر مربوط به بخشهای غیرنفتی است
بااینوجود در سال 96 اقتصاد کشور از تله رکود خارج نخواهد شد همچنین
بحران بانکی تداوم دارد و هزینههای محیطی افزایش مییابد.وی با تاکید بر اینکه نرخ رشد اقتصادی اصفهان در سال 96 بهتر خواهد شد، گفت: بخش خدمات و صنعت در سال 96 در اصفهان رشد قابلتوجهی خواهند داشت.
به گفته ایمانی راد سال 96 بهطورقطع برای صنعت فولاد سال خوبی خواهد بود چراکه سرعت رشد در صنعت خودرو افزایشیافته و در این راستا تقاضا از فولاد مبارکه بیشتر میشود. وی در پایان سخنان خود گفت: اگر بخواهم 35 سال مطالعه و پژوهش اقتصادیام را در قالب یک جمله بگویم این است که،'گره حل اقتصاد کشور در اتخاذ سیاست استراتژیک توسعه صادرات است و تمرکز بنگاههای اقتصادی بر صادرات میتواند مسایل و مشکلات را بهمرورزمان برطرف کند و امید است رجل سیاسی نسبت به این موضوع اهتمام جدی بورزند.
سیاستهای پیشنهادی برای فعالان اقتصادی دکترایمانی راد :
· احتمال افزایش قیمت مواد اولیه در سال 2017 با همان روند ششماهه دوم سال 2016 محتمل به نظر میرسد . احتمال ایجاد حباب ضعیف در قیمت مواد اولیه در شرایط کنونی به دلیل عدم هماهنگی حرکت قیمت مواد اولیه با شاخص دلار در ششماهه دوم سال 2016 وجود دارد .
· با توجه به پایین بودن قیمت نفت و کاهش نرخ رشد اقتصادی ،بازار اقتصادی ایران در سال 96 نسبت به 95 از سطح رقابتی بالاتری برخوردار خواهد بود بنابراین پیشنهاد میشود بر اساس مزیت شرکتها و تواناییهای رقابتی از استراتژیهای استفاده شود که از سهم شرکت در بازار محافظت کنند.
· با توجه به نوسانی بودن قیمت کالاها در بازار جهانی لازم است سیستمی در شرکتها تهیه شود که زمان ،مقدار و ارز مورداستفاده در خریدها را بهینه کند .
· با توجه به تغییرات و افزایش قیمت ارز در طی سالهای آینده پیشنهاد میشود توجه ویژه به صادرات و راهکارهای ارزآوری و کسب درآمدهای ارز در اولویت شرکتها قرار گیرد .
· با توجه به نوسانی بودن اقتصاد ایران و جهان در سال آینده ،برنامههای اقتصادی بهویژه برنامههای که بهمنظور تعیین استراتژی نوشته میشوند پاسخ مناسبی به تخول و تغییر در شرکتها نخواهد داد بنابراین پیشنهاد میشود اگ هم سیستم برنامهریزی اصرار به استمرار داشته باشد استراتژی شرکتها بهصورت پدیدارشناسی ،کشف شدنی و در تقابل با چالشهای پیش روی شرکتها چه در درون و چه در بیرون تنظیم شود .
· با توجه به ادامه رسوب نقدینگی در اقتصاد ایران پیشنهاد میشود بهجای تابع بودن نقدینگی به تولید و فعالیت شرکت ،تولید بر اساس شرایط نقدینگی شرکت تنظیم شود .
· با توجه به تحولات سیاسی منطقه ،تحولات سیاسی در جهان،گران بودن دلار در سطح جهان،شکلگیری تمایلات سودگیری از دلار در اقتصاد ایران ،افزایش قابلتوجه قیمت دلار ششماهه دوم سال 95 به نظر میرسد در سال 96 قیمت دار همراه با نوسانات بالایی در اقتصاد ایران باشد و درنتیجه شرکتهایی که ازنظر ورودی و خروجی وابسته به ارز خارجی هستند لازم است در مورد تامین و مصرف ارز مصرفی تمهیدات لازم را بیندیشند.
· برای فایناس پروژههای بخشی یا تمام ان جهتگیری صادراتی دارد ،استفاده از فایناس خارجی نسبت به فایناس داخلی از اولویت بیشتری برخوردار است .
· ایرانیان اعتمادبهنفس برای ورود به بازارهای خارجی را ندارنند و این در حالی است توان حضور در این بازار جهانی بیش از سایر کشورها دارند.بنگاههای اقتصادی باید راه صادرات را در پیش بگیرند.